Το Βιολοντσέλο ( τσέλο ) είναι ένα έγχορδο μουσικό όργανο που παίζεται με δοξάρι. Έχει τέσσερις χορδές (από τη χαμηλότερη: ντο, σολ, ρε, λα). Ο βιολοντσελίστας, είναι πάντα καθιστός, τοποθετεί το βιολοντσέλο ανάμεσα στα πόδια του και το στηρίζει στο έδαφος με τη βοήθεια μίας ρυθμιζόμενης μεταλλικής ράβδου στήριξης. Πρόγονος του είναι η βιόλα ντα γκάμπα.
Το βιολοντσέλο έχει ένα πλούσιο και δυνατό ήχο. Είναι βασικό όργανο τόσο στη μουσική δωματίου όσο και στη συμφωνική ορχήστρα. Το σκάφος του (το ξύλινο σώμα) έχει μήκος 75 εκ. ενώ οι χορδές του είναι πιο παχιές από του βιολιού και της βιόλας και χρησιμοποιείται συνήθως μαζί με το Κοντραμπάσο για να παίξει τις μπάσες νότες ενός μουσικού έργου, λόγω όμως της μεγάλης μουσικής του έκτασης, είναι εξίσου αξιόλογο και ως σόλο όργανο.
Το βιολοντσέλο πρωτοεμφανίστηκε στην Ευρώπη στα μέσα του 16ου αι. και αρχικά ονομαζόταν βιολοντσίνο. Κατά καιρούς υπέστη πολλές τροποποιήσεις, ενώ στον Στραντιβάρι οφείλεται κυρίως ο καθορισμός του οριστικού τύπου και των διαστάσεων του βιολοντσέλου που είναι διπλό σε μέγεθος από τη βιόλα. Η άνοδος του οργάνου άρχισε στην Ιταλία τον 17o αι., με τον Μπαχ και τις Σουίτες του για σόλο βιολοντσέλο και σταδιακά άρχισαν να ανακαλύπτονται οι τεχνικές και οι εκφραστικές δυνατότητές του. Με τον ρομαντισμό, το βιολοντσέλο πήρε ξεχωριστή θέση στην ορχήστρα ως στοιχείο αυτόνομο, στο οποίο οι συνθέτες εμπιστεύονταν ορισμένα χαρακτηριστικά μουσικά θέματα ενώ έπαιξε αξιόλογο ρόλο και ως βασικός συντελεστής του κουαρτέτου εγχόρδων.
Ο Μπετόβεν, οι ρομαντικοί και ιδιαίτερα ο Βάγκνερ, συνέτειναν στην πλήρη ανεξαρτησία του και έγραψαν ειδικά έργα γι αυτό (Κοντσέρτα, Σονάτες κ.ά), και το χρησιμοποίησαν στα είδη της μουσικής δωματίου, ισότιμα με το βιολί.
Η ύλη του βιολοντσέλου είναι η παρακάτω:
(ΦΕΚ: 229/57 τεύχος πρώτο)
Προκαταρκτική
Φοίτηση διετής
Μέθοδοι: Massau: Cours préparatoire de Violoncelle, Werner: op. 12, I, Cornelis, Liégeois: Le premier pas du Violoncelliste, Dotzauer-Loeb: Études faciles I, Schröder: Die Ersten Übungen.
Πρόγραμμα προαγωγικών εξετάσεων
Κλίμακες, μία άσκηση και μία μελωδία από τα παραπάνω.
Κατωτέρα
Φοίτηση διετής
Μελέτη των θέσεων και των διαφόρων κλιμάκων (G. Schröder),
- Ασκήσεις: Dotzauer: 100 Études pour le pouce, J. Werner: op. 12, II, III,
- Σπουδές: Dotzauer-Loeb: ΙΙ, Battanchon op. 4, I, Kümmer: op. 37, Potjaner (Loeb): I, II, Bandiot- Schröder: 23 Studien I,
- Σονάτες: Romberg: 3 Sonaten op. 43, Dotzauer- Schröder: 3 Sonaten, Breval: 6 Sonaten, Mozart: Sonaten für 2 Celli
Πρόγραμμα προαγωγικών εξετάσεων
Κλίμακες, δύο σπουδές, μία σονάτα ή δύο μέρη αυτής
Μέση
Φοίτηση τριετής
- Ασκήσεις: J. Werner IV, συνέχεια των κλιμάκων, Schröder,
- Σπουδές: Dotzauer-Loeb ΙΙΙ, Battanchon II, Grützmacher: I, Schröder: Tonlersterstudien II, Franchomme: op 26,I,II, Popper: op. 76, No 2 Études, Rebaud: 12 Études,
- Κοντσέρτα: Romberg: Concertinos, 2 Concerto, Goltermann: Concerto op. 65, Klengel: Concerto op. 7 & 10, Davidoff, Schröder, Boccherini, Marcello (mi mineur) κ.α.,
- Κομμάτια: Για δύο βιολοντσέλλα του Romberg κ.λ.π. και ανάλογα έργα Ελλήνων Συνθετών.
Πρόγραμμα προαγωγικών εξετάσεων
- Κλίμακες σε τρίτες και όγδοες,
- Δύο σπουδές από τις παραπάνω,
- Το πρώτο μέρος ενός Κοντσέρτου από τα παραπάνω,
- Ένα μέρος Κοντσέρτου ή άλλον κομμάτι οριζόμενο ένα μήνα τουλάχιστον πριν από τις εξετάσεις.
Ανωτέρα
Φοίτηση τριετής
- Ασκήσεις: Κλίμακες, κατά τρίτες, έκτες και όγδοες (Loeb), P. Bazelaire: Gammes et arpèges,
- Σπουδές: Dotzauer-Loeb: IV, Duport: 21 Études, Battanchon: III, IV, Schröder: III, Franchomme: op. 7, Kummer: op. 44, Popper: op 76, 73, Dotzauer: op 155, Grützmacher: op. 38, II, Romberg: op. 33, Lee: op. 105, Merk: op. II, Swert: op. 7,
- Κοντσέρτα: Somberg, Davidoff, Klengel, Popper, Servais, Piatti, Saint-Saëns, Schumann, Molique, Haydn, Dvořák, Lalo, Goltermann, Dietrich, Grützmacher, Fitzenhagen, Hoffmann, Sitt, Lindner, Klughardt, Raff, De Swert, Volkmann,
Για δύο βιολοντσέλλα, Κοντσέρτο Moor.
Για βιολί και βιολοντσέλλο op. 102, J. Brahms.
- Σονάτες: Bach, Bocherini, Sammartini, Beethoven: op. 5 No I, II, κ.λ.π.
- Κομμάτια: Sevais: 6 Caprices, Werner: 12 Caprices, Grützmacher: op. 38, Franchomme: op. 7, Piatti: op. 25, Bach: Suiten für Cello allein, διάφορα των Popper, Servais, Klengel, Romberg, Davidoff, Goldermann και των Saint-Saëns, Bruch, Bargiel, Cui, Hoffmann, Ritzenhagen, Grützmacher, Rheinberger, Zenger.
Για πιάνο και βιολοντσέλλο Chopin: Polonaise
Για τρία βιολοντσέλλα και πιάνο ή ορχήστρα Popper: Requiem, και ανάλογα έργα Ελλήνων Συνθετών.
ΓΕΝΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
1. Θεωρία, 3 τάξεις - Σολφέζ, 3 τάξεις
2. Αρμονία, 3 τάξεις- Σολφέζ, 2 τάξεις
3. Μουσική δωματίου (φοίτηση τριετής)
4. Ιστορία της Μουσικής (φοίτηση διετής)
5. Πιάνο (μέχρι τη μέση σχολή)
6. Prima-Vista (εκ πρώτης όψεως ανάγνωση) από το 2ο έτος της ανωτέρας σχολής
7. Ορχήστρα
8. Μορφολογία (φοίτηση ενός έτους)
9. Επίσης από το δεύτερο έτος της Ανωτέρας Σχολής και για δύο έτη στο Πρακτικό Διδασκαλείο του Ωδείου.
Απολυτήριες Εξετάσεις
Πρόγραμμα πτυχιακών και διπλωματικών εξετάσεων
Βάσει της παραπάνω οριζόμενης για την Ανωτέρα Σχολή ύλη και ανάλογα προς το πρόγραμμα των πτυχιακών και διπλωματικών εξετάσεων του βιολιού.